Bệnh nuốt nghẹn do ... Bít - tết

8h 30 ngày 12/9/2014, Ông Nguyễn Văn T đến khám tại Phòng khám Đa khoa Quốc tế Yersin. Ông T khai bệnh  như sau: sau buổi ăn trưa ngày 11/9/2014 với thịt bò ông đột nhiên thấy khó nuốt. Khó nuốt ngày càng tăng dần đến nỗi không  thể nuốt bọt và tiết đàm dãi rất nhiều. Suốt từ đó cho đến lúc khám, ông không ăn gì thêm, uống nước thì nhanh chóng bị ọc ra với nhiều nhày nhớt. Trước đây khoảng 2 hôm, ông mới đi trồng răng và vẫn còn bị đau. Tiền sử bệnh nhân có viêm dạ dày và trào ngược dạ dày – thực quản (GERD)

Các triệu chứng kể trên của ông T gợi ý hội chứng Steakhouse syndrom (hội chứng tắc nghẽn phần thấp thực quản do một lượng lớn thức ăn (viên thức ăn) tạo ra. Bệnh nhân được chỉ định nội soi thực quản – dạ dày. Hình ảnh Nội soi cho thấy một “viên“ thức ăn rất lớn lèn chặt vào thực quản (kích thước viên thức ăn khoảng 3x4 cm. Bệnh nhân được tiến hành gắp dị vật bằng thòng lọng qua nội soi. Tiến hành nội soi kiểm tra không thấy tổn thương mới ở thực quản. Sau nội soi bệnh nhân ngay lập tức được “giải phóng“ thấy không còn cảm giác khó nuốt và uống nước dễ dàng.

Hội chứng Steakhouse syndrom có thể gặp trong cuộc sống hàng ngày đặc biệt ở những người lớn tuổi. Các triệu chứng thường gặp là:

-    Đột ngột nuốt khó ngay cả với nước uống , nước bọt
-    Tăng tiết đàm dãi
-    Khó thở , buồn nôn và nôn

Các yếu tố nguy cơ của hội chứng :
-    Không nhai kỹ thức ăn
-    Đau răng làm động tác nhai bị hạn chế
-    Uống quá nhiều rượu
-    Rối loạn vận động thực quản : co thắt tâm vị
-    Bệnh trào ngược dạ dày thực quản ( GERD)
-    Vòng Schatzki ( một vòng mô xơ ở đoạn thấp thực quản )
-    Hẹp thực quản do sẹo xơ
-    Thoát vị hoành
-    Ung thư thực quản hay 1 số loại ung thư khác

Hội chứng Steakhouse là một cấp cứu nội soi vì nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng như viêm phổi hít, thủng thực quản , tràn khí trung thất … đó là chưa kể những khó chịu của bệnh nhân  do nuốt khó, không ăn uống được và tăng tiết dàm dãi mang lại.

(Ths BS Trần Quốc Vĩnh đang giải thích hiện tượng của hội chứng Steakhouse cho bệnh nhân Nguyễn Văn T)

Về điều trị, điều kiện tiên quyết là phải “trục xuất” viên thức ăn ra khỏi thực quản bằng cách hoặc đưa nó xuống dạ dày hoặc kéo nó ra khỏi miệng. Một số biện pháp điều trị không xâm lấn (không phải nội soi) như dùng nước uống có gaz ( chẳng hạn Coca cola .. ) hoặc tiêm thuốc Glucagon (một loại thuốc làm giãn cơ vòng thực quản dưới). Tuy thuận lợi là  “né tránh” được  một cuộc nội soi nhưng kết quả không cao lắm.

(Nụ cười của bệnh nhân Nguyễn Văn T sau khi được bác sỹ khám và nội soi)

Nội soi thực quản rất hữu hiệu trong những trường hợp này. Nội soi xác định chẩn đoán dị vật và trục xuất một cách dễ dàng. Nội soi còn giúp xác định nguyên nhân gây tắc (như hẹp do sẹo xơ thực quản, bệnh trào ngược thực quản – dạ dày, co thắt tâm vị, thoát vị hoành …) để có biện pháp điều trị thích hợp. Vấn đề trở ngại duy nhất trong trường hợp này là bệnh nhân có thể rất sợ nội soi. Thực sự thì với sự phát triển vũ bão của chuyên khoa nội soi, một cuộc nội soi thực quản – dạ dày đã trở nên nhẹ nhàng và thân thiện hơn nhiều.

Steakhouse syndrom (Steakhouse : nhà hàng chuyên phục vụ bít tết , syndrom: hội chứng ) tạm dịch vui là hội chứng của nhà hàng chuyên phục vụ bít tết chỉ ra rằng một số thức ăn đặc biệt là thịt bò có thể dễ gây ra hội chứng này. Đối với một người bình thường – không có bệnh lý gì ở thức quản – nó cũng có thể xảy ra. Để phòng ngừa chúng ta nên ăn chậm, nhai kỹ, điều trị các răng hư, đau để việc tiêu hóa ở miệng hiệu quả hơn. Việc hạn chế ăn thịt bò là không cần thiết chỉ cần chúng ta cẩn thận. Thịt bò là một món ăn rất ngon mà !

Ths BS Trần Quốc Vĩnh
Phòng khám Đa khoa Quốc tế Yersin